Mynegai i’r bobl a grybwyllir yng nghyfrolau D. J. Williams : Hen Wynebau [HW]); Hen Dŷ Ffarm[HDFF];Yn Chwech ar Hugain Oed [YCHO]
ab Iwan, Emrys, YCHO,112; 223 ‘Alec’ (glowr), YCHO, 174-6 Alfa, YCHO, 170 Anwyl, yr Athro (Aberystwyth), YCHO, 220; 221-2 (Syr Edward Anwyl a’i frawd a oedd ar y pryd yn brifathro yn ysgol Corwen) ‘ap Lefi’ (Cymreigiad D.J.?; siopwr o Iddew yn Rhydaman), YCHO, 145 Arthur, 170 Asquith, YCHO, 240
‘Baker yr ecseisman’, HDFF, 136-8 Bebb, William Ambrose, HDFF,169; YCHO, 46-7; 48; 238 ‘Ben Ty’n Grug’, HW, 55-7; HDFF, 45 Bennett, Richard, HDFF, 70 ‘Benni Bwlch y Mynydd’, HW, 87; HDFF, 86; 145 (a Mari ei wraig a Tim eu mab hynaf); YCHO, 143-4 ‘Benni’r Crydd’ (‘Danni’r Crydd yn HenWynebau,’ a Marged ei ferch[Benjamin Williams]), HW, 51-4; HDFF, 133-5; 136-8; 189; YCHO,15; 23; 24 ‘Beto Esgerceir’ (mamgu Gwenallt), HDFF, 51 ‘Beto’r “Hope”’, HDFF, 31; 171 ‘Beto Pol’, HW, 64 Bevan, Evans (perchennog gwaith Seven Sisters), YCHO, 182; 186 (‘cwrw enwog Ifans Bevan’) Biddlestone, Elizabeth, HDFF, 55-6 ‘Bili Bach Crwmpyn’ (William Williams, lletywr yn 32 Dyffryn Street), YCHO, 135; 140-1 Birrell, Joe (Ferndale, mab Dafydd Birrell), YCHO, 142 Blackwell, Sam (o’r Wyddgrug, coedwr yn y Betws,‘allai fod felly o’r un tylwyth â John Blackwell, sef Alun y bardd’), YCHO, 149-151 Bledrig ap Cydifor, YCHO, 16 ‘Bowen Bach’(stiward Rhydodyn); HDFF, 76 Bowen, Ben (y bardd), YCHO, 94 Bowen, Tom (Bŵen, masiwn o Lanybydder a’i dri mab, Twmi a Ianto a Ben), YCHO, 44-5 Brick, Sidney (cydletywr yn 32 Dyffryn Street), YCHO, 134 Brown, Amos (‘morwr brownddu o’r America’), YCHO, 152-3 Bulganin, YCHO, 68 Bunyan, John, YCHO, 204 ‘Y Bwch’ (morwyn), HDFF, 152-4;160
‘Y Carier Bach’, HW, 35; 87; (a’i wraig Neli, a’i feibion , Ifan Ifans a Rhys Llywelyn), HDFF, 25-6; YCHO, 40; 81 (Rhys ac Ifan y Gelli);87(Ifan) Carlyle, Thomas, HDFF, 155 ‘Carmarthen Jail’ (trempyn), HW, 64 ‘Cathrin Syfigw’ (aelod o gwartet Nwncwl Jâms), HDFF, 158 ‘Cerngoch’ (y bardd, ‘Siaci Pen Bryn’), YCHO, 164 ‘Charles y Post’, HDFF, 137; YCHO, 23; 201 Charles, Thomas, YCHO, 217; 230 ‘Charlie’r Barbwr’ (a’i ferch Alice), YCHO, 111-2 ‘Citi’r Esgair’ (cyfnither a ffrind i’w fam), HDFF, 161-2 Cohen ‘Y Tair Pelen Bres’ (siopwr), YCHO,111 ‘Cronje, De Wet a Joubert’ (‘cadfridogion byddinoedd bach y Bwriaid’), YCHO, 69 Cynan, YCHO, 228
Dafis, Dafi (Rhydcymerau), HW, 81; HDFF, 51-2; 186 (Dafy) Dafis, Ifan (yr Esger Wen) Dafys, Ifan (r’ Ardd Las,’Ianto Tŷ Mwg’, gwas ym Mhenrhiw),HDFF, 46; 90 [yr un gŵr];96;97 Dafis, John (Brynau Isa), HW, 39; YCHO, 21(Dafys); 68; 85-6 (Dafys) Dafis, John (Esger-wen), HW, 70; 72 Dafis, John (Y Gelli Gneuen), HDFF, 36 Dafis, Leias (Y Llether), HW, 35; YCHO, 68 Dafis Leias (Y Brynau), HW, 35 Dafis, Thomas, HW, 87 Dafydd ab Rhys ab William (teulu Rhydodyn, ai fab a’iŵyr Rhys a Nicholas Williams), HDFF, 61 ‘Dafydd Blaen Gorlech’ (a John ei frawd), HDFF, 128; YCHO, 53 ‘Dafydd a John Cwmcoedifor’, HDFF, 131; Dafydd ‘fy hen bartner’,169; YCHO, 79 (a’u chwiorydd Mary a Siani); 80-1 (Dafydd); 84; John Cwmcoedifor, ‘fy hen bartner’ gŵr ; Dafydd, YCHO, 194-5; 196-7; 199-200; 211-3; 214-7 Sarah’r Wenallt, YCHO, 144-5; John, YCHO, 148 Dafydd Fychan o Rydodyn (noddwr Lewis Glyn Cothi), HDFF, 61 ‘Dafydd Gilwennau’, HDFF, 16;46(Gilwenne, a’i fab Tom Cwm Cowddu); 147 'pen porthmon plwyf Llansewyl’ ‘Dafydd y Gof’, HDFF, 73; YCHO, 24; YCHO, 195 ‘Dafydd y gwas’, HDFF,18; ‘Dafydd y gwas Mowr’, 111; ‘Dai’r Gwas Mowr’, HDFF, 154-5; 164; YCHO, 26 (Dafydd Bryndafydd Ucha) ‘Dafydd y Llether’(siopwr yng Nghaerdydd), YCHO, 130 ‘Dafydd ’r Efail Fach’, HW, 9-21; 36; 43; 44;71; HDFF, 27; 46;60; 74;125 ; 145 (a’i wraig Nel a’i ferch Ruth); YCHO, 116; 143-4 ‘Dafydd Red Lion’ (‘teiliwr y teulu’), HDFF, 159 ‘Dafydd Sa’r, Llwyncelyn’(Dafy Dafys), HDFF,83-4; YCHO,17; 24 ‘Dafydd T/Drefenty’ (gweithiwr ym Mhenrhiw a ‘Mari ei wraig garedig’), HDFF, 103-4; 122 ‘Dafydd Teiliwr’, YCHO,17 ‘Dafys/Dafis Ffrwd Fâl’ (‘agent i rai o stadau mawr y Sir, a’i feibion Cyril ac Oswyn), HW, 81; 82; HDFF, 125-6; 138;164 (John Morgan Davies, J.P., D. L.); YCHO, 92;117 Dr Dafys (Maes y Gâr, ‘hen ddoctor esgyrn nodedig’), YCHO, 208 ‘Dafys y Rhos’ (goruchwyliwr pwll), YCHO, 166-7 Dafys, Dafydd (, gŵr Anne o ardal Caeo, nai i ‘Nwncwl Tom, brawd Thomas yr Hafod Wen), YCHO, 144 Dafys, Elis (‘cyn gwnstabl,ŵyr John Jenkins), HDFF, 38 Dafys, Ben (o ardal Caeo gynt), YCHO, 124 Dafys, Hannah(a lofruddiwyd), YCHO, 33 ‘Dafys Clunmarch’, YCHO, 40 Dafys, John (Cwmdu), YCHO, 26 Dafys, Leias (Esger Wen), YCHO, 31 ‘Dafys Pen Beili’, HDFF, 133 ‘Dafys y Parc’ (manijer y Seven), YCHO, 171-2; 182 Dafys, Tom (Ty’n Cwm), HDFF, 22 Dafys, William a Marged (Cwmcoedifor), YCHO, 79; 88; 110 Daff Llansewyl (ac Ifan ei ŵyr), HDFF, 25 ‘Dai Bach’,(a’i dad, Lewsyn y Mistir Haliers), YCHO, 106-8;110 (Lewsyn) ‘Dai Benni’, HDFF,160; YCHO, 35 ‘Dai Llygad Eglur’ (ymladdwr), YCHO, 119 ‘Dai Palo’ (crydd), YCHO, 40 ‘Dai Perth yr Eglwys’ (perchennog y ‘Cribyn Flyer’), HW, 65; HDFF,119-21 ‘Dai Sa’r Melinau’ (‘athrylith ddisberod o grefftwr’), HW, 19 ‘Dai Smôc, y Gwas Mawr’,YCHO, 24,25-7 ‘Dai a Jim y Rhiw’, YCHO, 44; 45; YCHO, 77 (‘Dai’r Rhiw druan, neu David Price Evans a rhoi ei enw’n llawn’) ‘Dan Adda’ (Seven Sisters), YCHO, 186 Dan Esgair Lyfyn, HDFF, 45 Daniel, John Rees,'yr englynwr o Bontyberem', HDFF, 128 Darwin, Charles, YCHO, 161 Davies, Ben (y bardd), YCHO, 170 Davies, Ben a Martha (Ferndale), YCHO, 95;99 (Ben Dafys, Maes Neuadd); 104 Davies, Byrfon (Gwarnogau, cyd-ddisgybl yn Llanybydder), YCHO, 206; 207 Davies, Daniel (Llanybydder, a Miss Davies a gadwai dŷiddo), YCHO, 205 Davies, David (gweinidog Aberduar, llysdad ‘Iwan’), HDFF, 113; 162 Davies, David (llyfrwerthwr Ferndale), YCHO, 95 Davies, Dr D. J. (Pantybeiliau), YCHO, 97; 115; 146; 148 Davies, Parch D. J. Peregrine Davies, (cyd-ddisgybl yn Llanybydder), YCHO, 206 Davies, Parch Edmund, (gweinidog ym Mlaen Dulais, a'i briod a’u merched Ceinwen a Morfudd), YCHO, 183 Davies, Parch Eirug, HDFF, 72;128; 157 Davies, Parch Evan S. Davies (Capel Newydd y Betws), YCHO, 159 Davies, George M. Ll., YCHO, 192 Davies, Dr. Noelle, YCHO, 115; 146 Davies, Yr Athro Llywelfryn, HDFF,52; 72-3;128; 135 Davies, yr Athro Pennar, YCHO,114 Davies, Y Parch Tegla, YCHO, 78 Davies, Tom (Horeb, Llenor), YCHO, 170 Davies, Thomas (y bardd o Lansewyl, 'Melindwr', Tom Gwëydd, a’i ferch Siân Morfydd), YCHO, 201; 202-3 Davies, T. Lloyd, (cyd-ddisgybl yn Llanybydder), YCHO, 206 Davies, Wil John (Llanybydder), YCHO, 208 Davies, William Thomas (Y Betws), YCHO, 167; 169 ‘Deio’ (tad Nwncwl John Gwarcoed), HDFF, 172 ‘Deio Bryndafydd’(mab John Ifans), HDFF, 86-7 ‘Deio’r Bwtsiwr’, (tad John Jenkins, Cart and Horses), HDFF, 156 ‘Deio Cwmgarw’, HW, 55 ‘Deio Esger Corn’, HDFF, 185 ‘Deio’r Llether’, HDFF,15 Dewi Wyn (o Eifion), HDFF, 75 ‘Dic Pen-cil-maren’(‘un o dri phen aradrwr Sir Gaerfyrddin’ a brawd gwraig y llety yn Ferndale), YCHO, 95;99 ‘Doctor Ifans’, HDFF, 178; YCHO, 65 (Dr Evans,Llansewyl) [?] Downes, R. P. (golygydd Great Thoughts), YCHO, 152 Driscoll, Boyo, YCHO, 214 Drummond, Syr James, HW, 81;HDFF,14; [disgynnydd iddo] HDFF, 62; 138 ‘D. W.’ (‘yr hen Dd. W.’ Cydletywr yn Ferndale), YCHO, 96 ‘Dyfnallt’, YCHO, 146; 168;169; 170
Edward y Cyntaf, YCHO, 228 Edwards, D. T. (cyfyrder), YCHO, 208 Edwards, Edward (‘Teddy Eddy’ brawd O. M. Edwards), YCHO, 220 Edwards, yr Athro Ellis, YCHO, 223 Edwards, Dr Huw T., YCHO, 113 Edwards, Syr O.M., HDFF, 71;147; YCHO, 71-3; 112; 152; 218; 220; 232 Edwards, Wolseley (Llanybydder), YCHO, 208 Eifion Wyn, YCHO, 221 Eifionydd (gol. Y Genhinen), YCHO, 80 ‘Elen y Wenallt’, (un o hen gariadon Nwncwl Jâms) HDFF, 111 Elis, Islwyn Ffowc, YCHO, 191 Ellis, Tom, YCHO, 67; 240 Ethe, Dr (Aberystwyth), YCHO, 220 Evans, Caradog, YCHO, 66; (Dafydd Caradog) 130-1; 199 Evans, Dafydd, (Dai Maes Lan, cyd-ddisgybl yn Llanybydder), YCHO, 206 Evans, David, (cyd-ddisgybl yn Llanybydder), YCHO, 206 [ai yr un gŵr â Dafydd Ifans?] Evans, George (mab hynaf y Siop), HW, 83 Evans, Jack (Pontypwl, mab y Siop), HW, 83 Evans, J. B. (ysgolfeistr Llansawel), YCHO, 52 Evans, J. B. (un o sefydlwyr Undeb Ffermwyr Cymru), YCHO, 205 Evans, Jenkin, (cyd-ddisgybl yn Llanybydder), YCHO, 206 Evans, Jonah (Llambed’, tad y masnachwr Charles Evans’), 76 Evans, Madam Louisa Davies (soprano), a’i gŵr D. J. Evans, YCHO, 144 Evans, Rhys Llewelyn (‘Rhys y Gelli’), HDFF, 158 Evans, Y Parch T. Gwernogle, HDFF, 79 Evans, Dr T. Hopkin Evans (cerddor, brawd yng nghyfraith i Madam Louisa Davies Evans), YCHO,144 Evans, Watkin (ysgrifennydd Eisteddfodau Cenedlaethol 1934 a 1936, brawd T. Hopkin Evans), YCHO,144 Evans, William Tom (mab Nwncwl Tom), YCHO, 54
Fitzimmons, Bob (bocswr), YCHO, 11 Ford, Billy (glöwr), YCHO, 103-5; 109; 114; 119; 125 Ford, William (tad Billy), YCHO,103 Ford, Mrs (gwraig Billy), YCHO, 104 Francis, Benjamin (Horsley, emynydd),HDFF, 113 Francis, Enoc (tad Benjamin), HDFF, 113;162 Francis, J. O.(dramodydd), YCHO,161 Francis, Mary (‘Mali’, gwraig Williams Pantycelyn), HW, 27-8 Francis, Thomas (Pen Lan, Llansewyl,a’i ferch Mary gwraig W), HDFF, 48 Frith, Mr Brian (hanesydd o Gaerloyw), HDFF, 57
Gandhi, YCHO,68 Gee, Thomas, HDFF, 128; YCHO,68; 114; 230 ‘George Bryndafydd’, YCHO, 200 ‘George bach Dicks’, HW, 38; HDFF, 138 George, [David] Lloyd, HDFF, 169; YCHO, 67; 112; 162; 221; 240 Gilbert, Mr (ysgolfeistr Gwarnogau), YCHO, 53 Gilbert, Olive (cantores), YCHO, 53 Gladstone [William], HDFF,19 Y ddwy Miss Griffiths (Yr ‘Angel’, Llansewyl), HDFF, 41; YCHO, 23 (Miss Griffiths) Griffiths, Camber (pencampwr beicwyr), YCHO, 166 Griffiths, David Rees (‘Amanwy’), YCHO, 151;165-6 Griffiths, Gwilym, YCHO, 151; 165-6 Griffiths, James, A. S., YCHO, 151;165-6 Griffiths, Jerry (‘perchennog yr eli llosg tân enwog’,tad Dr T. Hughes Griffiths), YCHO, 146; 147) Griffiths, Jerry (cefnder Gwilym a James Griffiths), YCHO, 151 Griffiths, Mrs (yr Angel, Llansewyl) Griffiths, Dr T. Hughes, YCHO, 146 Griffiths, William (brawd T. Hughes Griffiths, tad Amanwy a James Griffiths, ‘Y Neiler’), YCHO, 146; 165 Gruffydd a Dafydd , y Foel Gloferog, HDFF, 106 Gruffydd, Yr Athro W. J., HDFF, 117; YCHO, 221 ‘Gweddw’r Parch.Price Brechfa’, YCHO, 159 Gwilym ap Lleision, YCHO, 170 Gwilym Deudraeth, YCHO, 165 Gwilym Marles, HDFF,79; 135 Gwydderig, YCHO;147;168; 170
Hardie, Keir, YCHO, 161; 239 Harris, Hywel, HW,27; Harries, Howell (sic), HDFF, 69-70 Harris, Dafydd (Cathilas, ‘priod Anne, chwaer hynaf fy nhad’), HDFF,60-1; YCHO, 92 Harris Bach (‘fy nghe’nder’, mab Dafydd Harris); HDFF, 16; 60; 153-5; 160; 189 Harris, Isaac (‘y llifiwr cogs o dan y ddaear’), YCHO, 104 Harris, Joshua (mab Dafydd Harris), HDFF, 60 Harry, y Parch Joseph, HDFF, 36-7; YCHO, 244-250 ‘Herby’ (cyd-ddisgybl yn ysgol Joseph Harry), YCHO, 250 Hinds, John (A. S. Caerfyrddin), YCHO, 240 Hitler, YCHO, 68 Hughes, Gwyn (Tregib), HW, 81 Hughes, Jâms (yr esboniwr), HW,65; HDFF,114 Hughes, Dr Moelwyn, HDFF, 161 Huws, Wil (‘cynydd pac bytheuid y Neuadd Fawr), 146-7 Hughes, Wil John(glöwr), YCHO, 105
‘Ianto’r Brynau’, HW, 53-4; YCHO, 44 ‘Ianto Llyged Toston’(Ifan Tomos, gw. Thomas, Abraham),YCHO, 120-1;130; 215 ‘Ianto Pant y Crwys’ (a Dafydd ei frawd), HDFF, 146-7; YCHO, 60-1 Ieuan Brechfa, HDFF,61 Ieuan Ddu (Abertawe, fab Gomer), HDFF, 114 Ieuan Gwyllt, HW, 86; HDFF,72 Ifan (Ifan y Rhiw), HDFF, 19 Ifan Bryn Bach (‘yr hen ŵr craff a hirben), HDFF,60; 166; YCHO, 77 (Ifan Tomos) ‘Ifan y Gelli’, YCHO, 87 [gw. ‘Y Carier Bach’] Ifan, gwas Esgair Wen, HDFF, 129 ‘Ifan y Llether’, HDFF, 131; YCHO, 59; YCHO,81-6 (‘Ianto’r Llether’, Evan Obadiah Davies, a’i dadcu Deio a’i hen dadcu Obadiah Rhyd Fallen; nai John Dafys, Brynau Isaf); 211 Ifan Pant Glas, HDFF, 45 Ifan Pant y Crwys, HDFF,146; 148 Ifan ’r Ardd Las (‘Wil Celwydd Golau plwyf Llansewyl’), HDFF,82; 138 ‘Ifan a Rachel’(tafarn Penrhiwllyn), YCHO, 79 Ifans, Ben (‘Y Brithdir, yr acsiwnêr ffraeth’), HW,65; 69; HDFF, 135 ‘Ifans y Cemist’ (Rhydaman), YCHO, 145 Ifans, y Cyrnel (Dolau Bach, Llanybydder), HDFF, 148 Ifans, Dafydd ( Dolau Ucha), HW, 29-3o Ifans, Dafydd (Llwyn Cadfor, Castell Newydd Emlyn), HDFF, 34 Ifans, Dafydd, ‘Y Siop’(a Mrs Mary Ifans) , HW, 35; 79-90; HDFF,72; 158; YCHO, 62 (a’i ferch Emily’r Siop);77 Ifans, Dafydd, Bryn Llywelyn ‘un o ffermwyr tir uchel mwyaf blaengar gogledd Sir Gaerfyrddin’, HDFF, 72 Ifans, Dafydd a Marged (Penrhiw ar ôl ymadawiad Nanti Jane), YCHO, 88 Ifans, John (Bryndafydd Isa), HDFF, 19; 112-3 Ifans, John (Dolau Isa), HW, 30 Ifans, Margaret, merch John Ifans Bryndafydd Isa, HDFF, 112 Ifans,Tom (y Dolau Canol, ‘Nwncwl Tom’), HW, 11; 30 ; 34; 42; 87; Nwncwl Tom,(‘Nwncwl Cyffredinol yr ardal’), HDFF, 41; YCHO, 39; 54; 62; 198; 202 ‘Ifor Bwtsiwr a Sam ei frawd’ (ymladdwyr), YCHO,119; 131-2; 138 Ifor Cwm Gwŷs, YCHO, 170 Iolo Morganwg, YCHO, 115; 207
‘Jac Abertegan’, HDFF, 87 ‘Jac y Brynau ‘ ac ‘Ifan y Brynau’, HDFF , 131;YCHO, 36;44; 45 (Jac) 20 ‘Jac Penpompren’ (‘llefnyn o grwt hirgoes’), YCHO, 198 ‘Jack Nottingham’ (lletywr yn 32 Dyffryn Street), YCHO, 135-8 ( a Frank ei frawd) James, Charles (Evenlode), HDFF, 55 James, Gwilym, YCHO, 116 James, Y Parch H. I. (Aberduar, mab Llwyn ’rHebog), HDFF, 30-31 James , John (Gwarnogau, cyd-ddisgybl yn Llanybydder),YCHO, 206; 207 James, Margaret,’Pegi’r Lofft’, HDFF, 104-8; 109 James, William (Cilwennau Isa, tad ei famgu), HDFF, 52-3,54;57 James, William (tad a mab, Caerloyw), HDFF, 55-6 James, William (tad, mab ac ŵyr, Llansewyl/Rhydychen), HDFF, 56 Jâms, John (De Affrica, cefnder i’w dad), YCHO, 63 Jâms, Thomas (Abertawe), HW, 81 ‘Jâms Cilwenau Ucha’, (ce’nder ei dad)HDFF, 86; ‘Bili Cilwennau’, HDFF, 168 ‘Jane fy nghnither’, (a’i dysgodd yn yr ysgol), HDFF, 139-141 [gw. Hefyd Williams, Jane];YCHO, 37;38 Jem (‘Brenhines y Mowntan Cottage, neu Dŷ Jem’), HDFF, 168-9; YCHO, 53; 200 ‘Jemmi’r Wenallt’, HDFF, 146 Jenkin, Dr T. J. (Pennaeth y Blanhigfa Hadau yn Aberystwyth), YCHO, 250 Jenkins, Dr David (Athro Cerdd), YCHO, 72 Jenkins, Dic (y Betws, a’i frodyr Ifan, John a William),YCHO, 167-8 Jenkins, D. O. (Esger Lyfyn, awdur ‘Crwth Llanybydder’), HDFF, 128 [gw. Dan Esgair Lyfyn] Jenkins, John, (John “Cart”), HW, 14; 66 (‘Cart and Horses’ a’i wraig Neli, gw. Hefyd ‘Deio’r Bwtsiwr’), HDFF, 37-47; (Neli)150-1; 172; YCHO, 40; 44 (Neli); 73(Neli);75 Jenkins, John a Mari (Blaen Dulais), YCHO, 179-181;183; 186; 187-8 Jenkins, Parch John Ifor (Penffordd/ Hwlffordd, mab John Jenkins), HW, 36; HDFF, 39; YCHO, 37; 45 (Neli) Jenkins, Parch Joseph (Cei Newydd), YCHO, 158 Jenkins, Sam (y diwygiwr), YCHO, 77 ‘Jim Sa’r yr Albion’, HDFF, 46 Jim y Swan, YCHO, 202; 213-4; 216 ‘Jo’r Post,HW, 78 Job, J. T., HW, 42; HDFF, 23 Job, Thomas, HW, 42 ‘John Aly’, HDFF, 138 ‘John Bryn Llefrith’, HDFF, 103 ‘John Cwmcoedifor’, gw. ‘Dafydd a John Cwmcoedifor’ ‘John Dolau Canol’, HDFF, 27 ‘John Drefenty’ (‘hen lanc diniwed’’John Dafys’), HDFF, 104 ‘John fy nghefnder, John Trawsgoed’, YCHO, 63; 121;124-5 (ac Ifan ei frawd) ‘John Llywele’, YCHO, 85 ‘John Pwy Dwll’ (Cwm Dulais), YCHO, 187 Johnes yr Hafod (teulu) , HDFF, 81 Johnes, Syr James Hills, HW, 20; 81;HDFF, 123 ‘Jones y Goetre Fawr’,HW, 59-62; 75; 77; 78 Jones, Dafi (Llywele), HW, 35 ;Dafydd Jones (a’i wraig Leisa a’u meibion Tom ac Ifan, Cwmcoedifor a Llywele), YCHO, 28-9; 30-1; 32 Jones, Dafydd(yr emynydd), HDFF, 52 Jones, Dafydd (y gweinidog, tad y Parch Penry Jones, Llanelli), HW, 65; HDFF, 21; YCHO,77 Jones, Dafydd (Yr Esgair, cefnder i’w fam),HDFF, 161; YCHO, 57 Jones, Dafydd (brawd hynaf mam Gwenallt, y Gelli Gneuen pr.Jane chwaer tad D.J.), HDFF, 71;187; YCHO, 88 Jones, D. Edgar (Llanddyfri), YCHO, 246 Jones, D. Gwenallt, HDFF, 51; 73;128; 158; YCHO, 43; 68; 86; 191; 199 Jones, Parch Daniel (Pembre), HW, 33 Jones, Daniel (tadcu Jones y Goetre Fawr), HW, 59 Jones, Ehedydd (‘yn dad a mab’), HDFF, 128 Jones, Y Parch Eiddig, HDFF, 161 Jones, Evan (‘y British’,mab Mari, chwaer ei famgu ochr ei fam), HDFF, 160-1 Jones, Evan (‘Ianto’r Crydd), YCHO, 215 Jones, Dr Evan J. Jones (awdur Llyfr Dysgu Lladin), YCHO, 248 Jones, Evan Tawe (cyd-ddisgybl yn Llanybydder), YCHO, 206 Jones, Y Parch. Ffredric Cadwaladr, YCHO, 52 Jones, Francis Wyn (Branas Lodge, Llandrillo), YCHO, 220 (a’i dad, athro Ysgol Sul D. J. yn Llandrillo) Jones, Griffith (Llanddowror), HDFF, 69 Jones, Dr Gwenan, YCHO, 219 Jones, Haydn (A.S. Meirion), YCHO, 240 Jones, Y Parch Henry, Ffald y Brenin, HDFF, 17; 115; 175 Jones, Mrs Henry, (Nanti Rachel) HDFF, 17 Jones, Syr Henry, YCHO, 201 Jones, Ieuan R. (prifathro Llandrillo), YCHO, 219; 220 Jones, Idwal, (Llanbed) HDFF, 17; 130; YCHO, 47; YCHO, 199; 205 Jones, Jack (glöwr, a’i dad Charli), YCHO, 105 Jones, Jeri (Cilie), YCHO, 52 Jones, J. E. Emlyn (aelod seneddol, ŵyr i chwaer ei famgu ochr ei fam), HDFF, 161 Jones, John, ‘John Trôdrhiw’, HW, 15; 35;37-44; 66; 68-9; YCHO, 65 Jones, John (o Gayo), HDFF, 52 Jones, John Emlynydd (ysgolfeistr Abergorlech), YCHO, 52-3 Jones, Parch J. J. (ewythr Idwal Jones), YCHO, 205 Jones, John Lloyd (prifathro Llanbed), YCHO, 47 Jones, John Washington (cyd-ddisgybl yn Llanybydder), YCHO, 206 Jones, Mari (gwraig yr Esgair, chwaer ei famgu), HDFF, 160 Jones, Meirion (prifathro Llandrillo), YCHO, 219 Jones, O. D. ‘fy hen gyfaill ffraeth a diddan’, a’i blant Ieuan a Danni), YCHO, 234-5 Jones, Olwen [chwaer Idwal], HDFF, 17 Jones, R. J. (Parch), HDFF, 36; YCHO, 246; 250 Jones, Rowland (cerddor), YCHO, 144 Jones, Samuel (Brynllywarch), YCHO, 114 Jones, Stephen (Cilcennin, awdur baled), YCHO, 33 Jones, Dr T. Gwynn, YCHO, 220; 221; 222 Jones, Tim (a’i wraig Ruth), mab Benni Bwlch y Mynydd,YCHO, 144 Jones, Tom (awdur ‘Manion y Mynydd’), HDFF, 128;YCHO, 29; 30 Jones, Tom (Y Borth, mab Mari chwaer ei dadcu), HDFF, 163 Jones, W. J.(Prif Gwnstabl Sir Aberteifi, ŵyr John Jenkins), HDFF, 38 Jones, Wil ( ‘Wil Jones Mowr’), YCHO, 176-7; 184 Jones, Wil (‘Wil Bach y Wharier’), YCHO, 176-7; 184; 186 ‘Jones y Sgŵl’ (Esgerdawe), YCHO, 53 ‘Jos fy nghefnder’(‘Jos yTrawsgoed’), HDFF,106; YCHO,37;45;49 ‘Josi’r Gof’, HW, 70; HDFF, 128
Kaiser, y, YCHO, 68 Kruger, Paul (‘Arlywydd y Transvaal’), YCHO, 68 Kruschev, YCHO, 68
Leigh, Mari (Pant ‘r Onnen), YCHO, 15; 33-5 Leigh, Oakley, YCHO, 33 Leigh, William, YCHO, 33 ‘Leisa Maes Teile’ (gwraig cefnder ei dad,Bili Cilwennau), HDFF, 168 (a Bess ei merch, ceidwaid y Wheaten Sheaf’, Abergorlech);‘Nanti Leisa Tŷ Mowr’, 169-170; YCHO, 53 Lenin, YCHO, 68 ‘Let y Trawsgoed’ (aelod o gwartet Nwncwl Jâms), HDFF, 158; YCHO, 66 (Let y Trawsgoed) ‘Let ac Ifan Trefenty’, YCHO, 44 Lewis Dwnn, HDFF,61 Lewis Glyn Cothi, HDFF, 61; 63; 165; YCHO, 15 Lewis y Gof (Brynaman), YCHO, 170 Lewis, Saunders, YCHO, 13; 236 Lewis, Tomos (Talyllychau), HDFF, 47; YCHO, 202 Lewis, Mrs Vernon (Aberhonddu), HDFF, 147 Lloyd, Bob (Llwyd o’r Bryn), YCHO, 219 Lloyd, Ebenezer, YCHO,130 Lloyd, Syr Herbert (Ffynon Bedr, 1719-1769), YCHO, 33 Lloyd, J. E., YCHO, 67 Lloyd, D. Myrddin, HDFF, 52 Lloyd Jones, Harold, Martyn a Vincent, HDFF, 34; Lock, Ernest (cywely D. J. yn 32, Dyffryn Street), YCHO, 133-4; 136; 139-40
‘Lleidr Melyn Pwllcynbyd’, YCHO, 16 Llywelyn ein Llyw Olaf, YCHO, 16
Madocs, Tom (gwr Let y Trawsgoed), YCHO, 66 ‘Y Manseliaid’(y ddwy foneddiges o blas Maes Teilo), HW, 64 ‘Marged Fach Clun Byr’, YCHO, 54 ‘Marged a Jac,Brynau Isa’, YCHO,44 ‘Mari’r Forwyn’, HDFF, 122 ‘Mari Ffidl-Ffadl’ (ai’r un â Mari’r Forwyn?), HDFF, 153-4; 160; 179 Mari, ‘gwraig Tomos Ifans Ffynnonrhys’(un o ffrindiau ei fam yn ferch ifanc), HDFF, 161 Marshall, yr Athro Jimmy, YCHO, 247 Martin, Mrs Magdalen a’i merch Edith (ei lety yn Ferndale), YCHO, 125-7; 133 (a Jack a Bill y meibion); 134; 136; 141 Mathonwy, YCHO, 170 Mazzini, YCHO, 161 ‘Mocyn Caeo’ (ymladdwr), YCHO, 119 Moelona, YCHO, 199 Mond, Syr Alfred (Arglwydd Melchet), YCHO, 146 Morgan, Dafydd, ‘Dafydd ac Ann, Rhiw’r Erfyn’ [tadcu a mamgu]; HDFF,13; 28; 31;32;36; 37 (Sali, ail wraig ei dadcu, ‘mamgu Gwarco’d, Sali Rhyd y Fallen Fach); 57-8;113; 115;160;164-5;166-7; 172-3; 175; 176 (marw ei famgu); 180-1(Sali); 185; YCHO, 65 Morgan, Dafydd (fab Dafydd a Sali, hanner brawd ei fam, ‘D. Derwennydd Morgan’), HDFF,174-5; YCHO, 53 (Deio Gwarcoed); 192-3 (Dafydd Gwrco’d); 200-1; 203; 207 Morgan, Dan (fab Dafydd a Sali, hanner brawd ei fam), 174 Morgan, Y Parch D. W., YCHO, 72 Morgan , Jâms (fab Dafydd a Sali, hanner brawd ei fam), 174 Morgan,John ( Fraich Esmwyth, brawd hynaf ei dadcu), HDFF,163 (a’i hen forwyn, Anne) Morgan, John (brawd cyflawn ei fam, Nwncwl John Gwargoed), HDFF, 167-8; 170-2 Morgan, John Jenkin (hynafieithydd Cwm Aman), YCHO, 147 Morgan,Llew (Penygraig, bocswr), YCHO, 131 Morgan,Mari (‘chwaer iengaf fy nhadcu), HDFF, 163 (a’i merch Mari, 40, Endell Street, Bloomsbury) Morgan, Thomas (ei hen dadcu), HDFF, 162 (a Mary ei wraig); 163 Morgan, Thomas (brawd cyflawn ei fam), HDFF, 167 ‘Morgans Tan Coed Eiddig’ (‘perthynas pell i ‘nhad’), HDFF, 126-7 Morgans, William ‘Morgans y Wenallt’, HW, 35; 38;39 Morris, Harri (Y Betws), YCHO, 147-8; 149 Morris, Y Parch James, HDFF, 52; 68 Morris-Jones, Syr John, YCHO, 221 Mussolini, YCHO, 68
‘Nansi Godre Mynydd’ (Crugybar), HW, 86 ‘Nanti’r Bwsh’ (tafarn y Bush, Llansewyl), YCHO, 202 Nanti Elinor y Dolau (gwraig Nwncwl Jâms), HDFF, 109; 151; 183-4; YCHO, 89 Nanti Marged (gwraig Josi brawd ei dad), HDFF, 71; 105;107 Nanti Sali Coed Eiddig, HDFF, 161 Nantlais, YCHO, 150; 159 Nasser, YCHO, 68 ‘Ned Never Mind’ (Seven Sisters), YCHO, 186 Nehru, YCHO, 68 ‘Neli Bwlch y Mynydd’, HW,14; HDFF, 25 ‘Neli’r Cart’, gw. Jenkins, John a Neli ‘Neli ’r Efail Fach’,(athrawes ysgol Sul gyda’i fam), HDFF, 114; YCHO, 45 (Nel) Nicholas, J. W. (cyfreithiwr), YCHO, 92-3 ‘Y Northman Mawr’ , YCHO, 140-1 ‘Nwncwl Bili (‘brawd nhadcu’), HDFF, 16;26 Nwncwl Dafydd ’r Esgair, HDFF, 16; 19; YCHO, 21 Nwncwl John, Gwarcoed (brawd ’mam), HDFF, 18 Nwncwl Tom, gw. Ifans, Tom Nwncwl Tomos ‘r Erw Wion, a Sarah ei ferch,cyfnither ei fam, HDFF, 94
Owen, Aneurin (Llandrillo), YCHO, 220; 244 Owen Glyndŵr (a Hotspur a Mortimer, Harri IV a Richard II), YCHO, 67; 114; 218; 226 Owen, D. O’Brien, YCHO, 71 Owen, Ifan (Garn, Dôl Benmaen), YCHO, 222-6 Owen, Mrs (gweddw Mr Lewis Owen, Llandrillo, a’i phlant Aneurin, Dilys a Bec), YCHO, 218-9; 233
Palmer (lletywr yn 32 Dyffryn Street), YCHO, 134-5 Parry, Eddie (dramodydd), YCHO, 52 Parry, Robert (y prifardd), YCHO, 202 [RWP?] Parry, R. Williams, YCHO, 202 ('y Prifardd Robert Parry'); 221; 237 Parry, S. K. (ysgolfeistr Caeo), YCHO, 52 Parry-Williams, Lady Amy, YCHO, 66 Parry-Williams, T. H., YCHO, 160; 220-1 Payne, Ffransis, HDFF, 118; YCHO, 75; 114 Pearse,Padraic, HDFF, 85 Peate, Dr Iorwerth, YCHO, 114 ‘Pembroc’, YCHO, 121 Phillips, John (Castell Newydd Emlyn, mab Evan Phillips), YCHO, 159 Powell, Griffith (prifathro Coleg yr Iesu) , HDFF, 56 Price Daniel (cyfreithiwr), HDFF, 53 Price, D. Long (cyfreithiwr a mab i Daniel Price), HDFF, 53;98 Price, Fred S. ‘hanesydd diddan y tri phlwyf’, HDFF, 52; 97; Price,Jane (enw morwynol ei hen famgu, gwraig W. James), HDFF, 52-3;54 Price,John a Margaret (tad a mam ei hen famgu), HDFF, 52 Price, Miss (athrawes yn Llandrillo), YCHO, 219 Price, Thomas (Y Beili Ficer, brawd ei hen famgu), HDFF, 52 ‘Price Bach y Siop’(mab Thomas Price), HDFF, 52 ‘Price Bach Wern ‘Digaid’(arweinydd côr), HW, 87;HDFF,94-6; 152 ‘Price Bryn Cothi’, HW, 80 Pride, Eic (‘ffeierman’), YCHO, 110 Pryce, Penry (cyd-letywr yn Aberystwyth), YCHO, 248 Prys, Edmwnd, YCHO, 213; 218 Pugh, John (Parch), HDFF, 36
Quisling, Dr., YCHO, 228
‘Rachel y Cacs’, HW, 61 ‘Rachel y Pandy’(y fydwraig a ddaeth â D. J. i’r byd), HDFF, 103-4; 188 ‘Rachel Penrhiw Llyn’, HDFF, 70 ‘Rachel y Trawsgoed, fy nghyfnither’ ,YCHO, 64 'Rachel Tŷ Isa’, HW, 56 Raleigh, Syr Walter, YCHO, 130 Rees Glan Rwyth, HDFF, 27 Rees, y Parch Seymour, YCHO, 188 Rees, Y Parch. W.J.(yr hanesydd), HDFF, 162 Rhys, Syr John, YCHO, 112 Rhys, Morgan, HW,27-8; HDFF, 54;58 Richards, Dai (y cyryglwr o Gaerfyrddin), YCHO,154-6 Richards, Thomas (‘Yr Hen Bembroc’), YCHO, 99-100 Roberts,Bob (Tai’r Felin), HDFF, 159; YCHO, 150 Roberts, Evan (y diwygiwr), YCHO, 158-9; 160; 162 Roberts,Gomer Morgan, HDFF, 69 Roberts, John (crydd, Llandrillo a’i wraig), YCHO, 223 Roberts, T. F. (Prifathro Aberystwyth), YCHO, 247-8 Rowlands, [Daniel, Llangeitho], HW, 8; HDFF, 58 Syr Rhys ab Thomas (Abermarlais), HDFF, 23 Rumbold (y Black Lion), YCHO, 40